Regio Antwerpen verliest elk jaar 14 ha bedrijventerrein
Dringende nood aan compensatie gronden voor economische expansie
26 april 2024
Sinds 2013 zijn er in het arrondissement Antwerpen meer dan 155 hectares aan bedrijventerreinen verloren gegaan. Dat komt overeen met 14 ha of 28 voetbalvelden per jaar, blijkt uit een analyse van Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland. ‘Dat verlies aan economische ruimte moet dringend gecompenseerd worden, willen we niet in de problemen komen’, onderstreept Philippe Heyvaert van Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland.
Voor de oorzaak van het probleem moeten we teruggaan tot het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen uit 1997, aldus secretaris-generaal Philippe Heyvaert. 'Voor de regio rond Antwerpen werd toen een grote economische ontwikkeling van bedrijventerreinen vooropgesteld (1). Maar daar kwam in realiteit bijna niets van in huis. Meer nog, de afgelopen jaren zien we de ruimte bestemd voor economie zelfs in versneld tempo afnemen.’
Uit de analyse van Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland blijkt dat de overheid 28 voetbalvelden aan bestemde ruimte voor economie per jaar schrapt in het arrondissement Antwerpen, het havengebied niet meegerekend (2). En in tegenstelling tot in de rest van Vlaanderen, zien we die trend nog versterken in de toekomst. Philippe Heyvaert: ‘We schatten dat er op korte termijn nog 147 ha geschrapt worden zonder zicht op compensatie elders. Dit is zeer verontrustend met de bouwshift in het vooruitzicht. Want die bepaalt dat er tegen 2040 geen open ruimte meer mag worden aangesneden.’
Naast het omzetten van bestemde bedrijfssites tot natuur, krijgen de afgelopen jaren heel wat bedrijventerreinen een residentiële bestemming. ‘Antwerpen is een regio met veel oude bedrijventerreinen die makkelijk kunnen omgevormd worden tot lucratieve woonprojecten. Vanuit het oogpunt van stadsontwikkeling is dat te verantwoorden, maar dan moet de oppervlakte voor economie op een andere plaats worden gecompenseerd.’
Volgens Philippe Heyvaert begint het schrappen van onbebouwde en oude bedrijventerreinen steeds meer zijn tol te eisen. ‘De bedrijvenparken in onze regio behorend tot de best gevulde van Vlaanderen; leegstand is er historisch laag. Daarnaast zijn er nauwelijks nog bedrijven die een reservegrond hebben voor een eventuele uitbreiding. Het gebrek aan beschikbare vestigings- en herlocatieplekken vormt dus een serieuze belemmering voor economische ontwikkeling. We dringen daarom aan op concrete maatregelen om het tij te keren. Telkens men gronden voor bedrijventerreinen schrapt, moeten er elders bijkomen. Er zijn concrete voorbeelden. De realisatie van de Keer in Ranst en de uitbreiding van goedgelegen lokale bedrijventerreinen zijn essentieel om de maakindustrie in onze regio ruimte te geven om te groeien. Dit creëert veel directe en indirecte jobs voor kortgeschoolden en andere kansengroepen. We horen veel mooie woorden over reshoring van productie, maar zonder een locatie voor die maakbedrijven kan je geen beleid voeren. Zonder de nodige ruimte voor economie zal het New Deal Industrieel Beleid zoals voorgesteld in ons verkiezingsmemorandum impact missen.’
Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland roept op tot een gecoördineerde inspanning van lokale en nationale beleidsmakers en bedrijven. De weinige projecten die in de steigers staan, moeten zo snel mogelijk worden uitgevoerd en de planning van nog in te tekenen zones moet nog voor de bouwshift kunnen worden gerealiseerd.
(1) De taakstelling in en rond Antwerpen werd ingeschat op minstens 600 ha bijkomende bedrijventerreinen. Nauwelijks iets werd gerealiseerd. Zo stelt het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen dat elke gemeente 5 hectare moest realiseren via eigen initiatieven; dit vond maar in enkele gemeenten plaats.
(2) Enkele voorbeelden: de Bekaertsite in Hemiksem (35ha tot wonen en zorg), Vredebaan in Edegem (7,7ha tot wonen) en Neerland (26ha tot natuur), Zwaaikom Ranst (25ha spaarbekken voor grondwater en natuur), Agfa-Gevaert (0,7ha tot woon- en winkelfunctie).
